W Wielkiej Brytanii istnieją specjalne programy umożliwiające mniej zamożnym ludziom zakup odpowiedniej dla nich nieruchomości. Jest to określane mianem shared ownership (co-ownership w Irlandii Północnej) i polega na zakupie nieruchomości wspólnie z innym podmiotem, najczęściej ze spółdzielnią (housing association) lub władzami lokalnymi (local authority).
Przy shared ownership zainteresowany kupuje udział w nieruchomości – jest to zazwyczaj 25-75% wartości lokalu. Kupujący nieruchomość, po sfinalizowaniu współpracy, płaci czynsz dla drugiego właściciela części nieruchomości oraz spłaca hipotekę za resztę lokalu. Wysokość czynszu wynosi do 3% wartości udziału w nieruchomości drugiego właściciela. Przy tego typu zakupie należy pamiętać, że nieruchomość nie jest zakupiona na własność (freehold), a jedynie dzierżawiona (leasehold) na określony czas (przeważnie 99 lat).
Czy mogę odkupić resztę udziałów w nieruchomości?
Zazwyczaj istnieje możliwość odkupienia kolejnych udziałów w nieruchomości w późniejszym terminie. Praktyka ta jest określana jako staircasing. Możesz wykupywać udziały w nieruchomości aż do czasu, gdy tylko ty będziesz ją dzierżawić w całości. Jeśli zdecydowałeś się, że jesteś gotowy na nabycie kolejnych udziałów, powinieneś skontaktować się pisemnie z drugim właścicielem nieruchomości.
Koszt następnych udziałów będzie uzależniony od aktualnej wartości rynkowej nieruchomości. Jeżeli ceny domów wzrosły w twojej okolicy, wartość udziału będzie również wyższa. Jeśli natomiast ceny spadły, zapłacisz na pewno mniej. Drugi właściciel zleci wycenę nieruchomości, natomiast ty będziesz musiał uiścić opłatę za usługę. Jeżeli będzie ci odpowiadała cena za udziały, zazwyczaj masz trzy miesiące na uzyskanie nowego kredytu hipotecznego.
Wymagania
Aby zakwalifikować się do programu, konieczne jest, byś był first time buyer, czyli kupującym nieruchomość po raz pierwszy. Pierwszeństwo mają lokatorzy samorządu terytorialnego (council tenants) lub spółdzielni. Inni najemcy, chętni do skorzystania z programu mogą również się do niego zapisać, jednak tacy traktowani będą w drugiej kolejności. Kolejnym wymaganiem programu jest możliwość uzyskania kredytu hipotecznego na część zakupionej nieruchomości.
Sprzedaż domu przy shared ownership
O sprzedaży domu możesz zdecydować każdej chwili, jednak będziesz musiał o tym pisemnie powiadomić drugiego właściciela. Jeśli posiadasz częściowy udział w nieruchomości, drugi właściciel ma prawo do wyszukania kupca twoich udziałów.
Jeśli dom jest obecnie w 100% twoją własnością możesz go samodzielnie sprzedać. Kiedy wystawisz dom na sprzedaż, poprzedni wspólny właściciel ma prawo do pierwokupu, które określa się terminem right of first refusal. Prawo to obowiązuje przez okres 21 lat od czasu, kiedy stałeś się jedynym właścicielem nieruchomości.
Gdzie szukać więcej informacji?
W Anglii i Walii, wykaz właścicieli biorących udział w programie można znaleźć na stronie internetowej www.shared-ownership.org.uk.
